Tynaarlo Dorp

De Geschiedenis leert ons, dat wij niets willen leren van de geschiedenis.

De lezing , bij de Historische Vereniging Tynaarlo, over het Rampjaar 17672, die was uitgesteld vanwege het opvlammen van de corona pandemie, werd op 24 november jl. alsnog gehouden in Grand Café Centraal te Tynaarlo.
Willem van der Meij, schrijver van o.a. het boek “Tynaarlo, Drents Dorp Door De Eeuwen Heen”, had een uitgebreide power point presentatie voorbereid met veel foto’s, kaarten e.d.
Daaruit blijkt duidelijk dat Nederland, van ca. 1630 – 1670, wat economie en cultuur betreft een Gouden Eeuw doormaakt. Daarna zijn er door de beperkingen in de handel met Engeland en Frankrijk ( Navigation act en mercantilisme van Colbert) enkele minder lucratieve eeuwen geweest.
Daarnaast wordt duidelijk dat de landsverdediging ter zee redelijk op peil is, maar wat het landleger betreft als absoluut onvoldoende moest worden gekwalificeerd.
De Fransen en Engelsen verklaren in april 1672 de oorlog aan de Zeven Provinciën.
De Nederlandse vloot vecht op 7 juni 1672 met redelijk succes in SoleBay tegen de Engels-Franse vloot en voorkomt daarmee een invasie. De Franse legers veroveren in enkele weken meer dan de helft van het land, maar zien geen kans de Oude Hollandse Waterlinie te slechten.
De Munsteranen, die door de Fransen met subsidies zijn omgekocht, verwerven een groot deel van Overijssel en Drenthe, waarbij de vesting Coevorden en de Ommerschans. Maar de bisschop vam Munster, Bernhard von Galen, ziet geen kans om Groningen in te nemen. Deze Bernhard is ook wel bekend als Bommen Berend. Hij komt niet verder dan de zuidkant van de stad en gooit erg veel bommen. Dit duurt 5 weken en de soldaten, die geen eten, drinken en soldij krijgen, gaan de dichtbijzijnde dorpen plunderen. Ongetwijfeld is ons dorp Tynaarlo daar ook de dupe van geworden.
Deze Bernhard von Galen kan, door de inundaties, de stad niet laten omsingelen en uit eigen gebied onvoldoende voorraden laten komen, omdat hij Bourtange niet kan veroveren, om een korte route naar zijn bisdom te regelen.
Het bestuur van Nederland, staatsgezind en Anti-Oranje, krijgt van de bevolking de schuld van de slechte voorbereiding en uitvoering van deze oorlog, wat leidt tot een opstand en de moord op raadspensionaris Johan de Witt en zijn broer Cornelis.
Tijdens het betoog wordt af en toe een vergelijking met de huidige tijd genoemd en daarnaast is er aandacht voor de logistieke problemen van een leger in de 17e eeuw, als zonder een uitgebreid wegennet legers van 30.000 tot 60.000 man van eten en drinken moeten worden voorzien.
De slotconclusie is dat er veel overeenkomst is tussen de logistieke problemen van toen en van de huidige tijd en dat de Duitse filosoof Hegel gelijk heeft gehad, toen hij stelde: De geschiedenis leert ons uiteindelijk alleen dit, dat de mensen niets van haar willen leren.
De avond was zeer geslaagd en interessant. Willem werd bedankt met een boekenbon en een bloemetje.

3 maal is scheepsrecht! Eindelijk kon de lezing van Henk Nijkeuter en Abel Darwinkel toch doorgaan na uitstel door corona.
De voorzitter kon op 10 november j.l. onze leden weer verwelkomen in een knus zaaltje van het mooi verbouwde Cafe Centraal in Tynaarlo.
Na wat mededelingen en het stilstaan bij een net overleden lid was de beurt aan de heren Nijkeuter en Darwinkel.
Abel Darwinkel begon met een gedicht “Trekwaark” van Peter van der Velde. Trekwaark zijn harde suikersnoepjes met letters erop. Daar maakte de dichter vroeger als jongetje woorden mee.
Hierna begon Henk Nijkeuter met het vertellen van de ontwikkeling van het Sinterklaasfeest.
De christelijke ontstaansgeschiedenis gaat uit van de bisschop van Myra. Er zijn allerlei legenden over hem ( zoals de “De beuze jaeger”en ”Sunterklaos en de dree wichter). Hieruit zijn allerlei gebruiken voortgekomen, die we nog kennen.
De Germaanse verklaringstheorie over Sinterklaas is die van oppergod Wodan, die met zijn zesbenige paard Schleipnir door de lucht vloog met zijn 2 raven. Ook hieruit zijn gebruiken van nu te verklaren.
Er is nu een zwarte Pietendiscussie, maar ook Sint is wel afgebeeld als een donkere man. En ook zijn paard was niet altijd wit maar bruin. Zo zie je maar: tradities zijn aan verandering onderhevig en dat is maar goed ook.
En ook de rolverdeling is tegenwoordig heel anders. Sinterklaas en zijn Pieten zijn meer gelijk en grote kindervrienden. Niet meer de boemannen, die ze ooit waren.
Na dit onderhoudende praatje over Sint ging Abel door met een Sinterklaasquiz in de vorm van petje op petje af. Had iedereen goed opgelet?
Na de pauze ging Henk verder over o.a. de chocoladeletters gevulde muizen, borstplaat,taaitaai en pepernoten. Vroeger gaf men wel een taaitaaipop aan ongetrouwde dames bijv.
Tenslotte kwamen we er achter, dat de Kerstman eigenlijk van Sinterklaas afstamt. Het is een combinatie met Rupert, een voorloper van de Kerstman in Duitsland. Veel mensen uit Nederland en Duitsland emigreerden naar Amerika en daar ontstond Santeclaus, de Amerikaanse K erstman.
Aan de reclames van Cocacola heeft de Kerstman zijn huidige gedaante te danken.
Tenslotte ging Abel door met de midwinterquiz.
De avond was onderhoudend en leuk opgezet door de afwisseling van de lezing en de quiz. De beide heren werden bedankt met een Drentse turf en een chocoladeletter van hun eigen naam. ( Daarmee geef je iemand nl. de macht over zichzelf).
Het was een prima aftrap van het seizoen en op 24 november a.s. hebben we onze volgende lezing over het Rampjaar 1672, met het bekende stafrijm “Radeloos,Redeloos en Reddeloos”. De moeite waard!

Historische Vereniging Tynaaarlo opent het seizoen met lezing over landgoed “Bosch en Vaart” (schoonheid aan het water).

Door omstandigheden was de eerste bijeenkomst van Historische Vereniging Tynaarlo op 4 oktober in de M.F.A “de Spil” in Tynaarlo.
De opkomst was goed en de voorzitter Fenno Scheeringa heette iedereen van harte welkom op deze 1e avond in de coronaperiode. Later op de avond hebben we met zijn allen het glas geheven omdat we nu toch weer gezellig bij elkaar konden zitten.
De lezing werd gehouden door dhr. Kees Andriesse, die boeiend, kundig en soms met wat humor alles wist te vertellen over het landgoed “Bosch en Vaart”, gelegen aan het Noord-Willemskanaal.
Hij werd bijgestaan door de huidige bewoners Pieter en Greet Battjes, die hem aanvulden.
Henk van der Mast verzorgde de powerpoint en had ook de lezing in elkaar gezet. Verder kwam de trouwste vrijwilliger Doeke Schrage nog even aan het woord.
Het landgoed is gebouwd in 1881 door Hermannes Inden, een bonthandelaar uit Groningen. Het huis heette toen Villa Anna vernoemd naar zijn dochter en het is gebouwd voor 13.000 gulden.
Door de jaren heen zijn er veel bewoners geweest. Een van de bekendste families was de fam. Stavast. In W.O.II doken de zonen Hendrik en Pieter Stavast onder in de villa. Eind 1944 werden ze verraden en vluchtten naar Den Haag. Daar zijn ze alsnog door een stom toeval opgepakt en afgevoerd naar het Oranjehotel in Scheveningen. Nadat er een trein werd beschoten waarin Duitsers zaten, moesten er 10 mensen gefusilleerd worden. Het noodlot wilde dat ze 8 mensen hadden, dus 2 tekort. Toen hebben ze de broers Stavast erbij gezet. Na de oorlog is Prins Bernhard nog op de thee geweest bij de fam. Stavast op het landgoed. Hier zijn veel foto,s van gemaakt.
Die foto,s hebben de huidige bewoner Pieter Battjes geholpen bij de restauratiewerkzaamheden.
Want door de jaren heen was het landgoed erg in verval geraakt. En toen Pieter Battjes in 1984 het landgoed kocht, was het een bouwval met een verwilderde tuin. De eerste jaren vooral was het afzien. Het huis was niet warm te krijgen. In 1992 kwam ook zijn zus Greet erbij. Zij kocht het koetshuis. Vanaf 1994 is het een rijksmonument.
Pieter was vastbesloten om het landgoed in ere te herstellen. Het was immers een historische plek.
Het is hem en zijn medewerkers gelukt om het landgoed te herstellen in zijn volle glorie.
Uit voorzorg dat, nadat de huidige bewoners zijn omgevallen, het landgoed weer in verval raakt, werd in 2013 gestart met onderbrengen van het landgoed in een stichting. Dat “omvallen” van de bewoners was trouwens een uitdrukking van dhr. Andriesse zelf. Als dat ooit gebeurt, hebben Pieter, Greet en Kees hun eigen grafeiland, waar ze begraven mogen worden.
Tegenwoordig wordt er samengewerkt met Het Drentsche Landschap, Mileufederatie Drenthe, IVN en wordt er van alles georganiseerd. Open monumentendagen, kinderactiviteiten, manifestaties, concerten enz.
De tuin en het park worden bij gehouden door vrijwilligers 2 ochtenden in de week.
Het is nooit klaar en er staan nog genoeg nieuwe dingen op stapel.
Het was een super interessante lezing en een mooi begin van ons HVT seizoen.
Wie nog veel meer weten, kan dit in het boek “Bosch en Vaart-schoonheid aan het water” lezen