De Historische Vereniging Tinaarlo hield op 9 januari een nieuwjaars-
bijeenkomst in restaurant Perron 3 te Tynaarlo.

Na de boerenjongens, kniepertjes en rolletjes opende de voorzitter de eerste bijeenkomst van dit nieuwe jaar. Na wat mededelingen, een zelfgemaakt gedicht was het de beurt aan onze gastspreker Abel Darwinkel.

Abel is een bekend figuur, als het om de Drentse Taol gaat. Na 15 jaar voor het Huus van de Taol gewerkt te hebben, is hij nu voor zichzelf begonnen. Hij kan daardoor ook meer thuis zijn en zijn 3 zoontjes opvangen. Daarnaast schrijft hij en geeft boeken uit. Zijn eerste boek heet “Waotertrappeln”.

Hij las even een klein verhaaltje uit deze verhalenbundel. “Superman, wat over 1 van zijn zoontjes ging.

Daarna kwam de Drentse taal aan bod. Er zijn veel verschillen in uitspraak en schrift in de verschillende regio’s. Abel liet dit prachtig zien aan de hand van plaatjes en de vraag aan de zaal hoe wij dit voorwerp noemden. Aangezien er mensen uit allerlei windstreken in de zaal zaten, werden de verschillen al snel duidelijk. Op de kaart van Drenthe en directe omgeving kon men duidelijk de gebieden zien,waar en hoe men een bepaald woord uitsprak. De zaal was erg betrokken en enthousiast.

Bijvoorbeeld bij het woord huis werd prachtig in kaart gebracht, waar men huus of hoes zegt. Maar er zijn ook genoeg woorden, die men in heel Drenthe precies hetzelfde uitspreekt, zoals het woord tafel.

Na de pauze las Abel 3 gedichten voor uit noord – midden en zuidwest Drenthe.Je kon de verschillen duidelijk horen. De rest van de avond heeft hij een paar verhalen uit zijn bundel “Waotertrappeln”voorgelezen.Het zijn veelal verhalen uit zijn eigen leven gegrepen. Erg herkenbaar en grappig.

Het was een erg geslaagde avond en Abel kreeg als dank nog een pakketje met Drentse streekproducten aangeboden.

Nog even over de jaarlijkse excursie van de H.V.T. Die gaat dit jaar naar Herinneringscentrum Kamp Westerbork op zaterdag 16 mei.

De lezing over de markante amateurarcheoloog Tjerk Vermaning vond plaats in Café Centraal in Tynaarlo op 3 oktober j.l.

Anja Schuring vertelde over het leven van Tjerk Vermaning op een bijzonder boeiende manier. Ze heeft samen met Wijnand van der Sanden het boek “De zaak Vermaning – Over een markant amateurarcheoloog in Drenthe” geschreven. Wijnand als expert op archeologiegebied en Anja heeft de levensgeschiedenis van hem beschreven.

Tjerk Vermaning werd op 18 januari 1929 geboren op de Hesselingen, een buurtschap bij Meppel als zoon van een schipper en als jongste van 12 kinderen. s’ Winters lagen ze met de woonboten op de Hesselingen en de rest van de seizoenen gingen ze veelal naar Zuidoost Friesland. Ze verdienden dan de kost met negotie, stoelen matten, lompen en metalen inzamelen en werken bij boeren op het land.

s’ Winters gingen de kinderen naar de Zuiderschool in Meppel, waar onderwijzer Jan Poortman interessante geschiedenislessen gaf. Misschien heeft Tjerk daar de inspiratie opgedaan om zich later te verdiepen in de archeologie. Na de winter kregen ze de schriftjes mee voor de andere scholen, waar ze terechtkwamen.

Na de W.O.II heerste er veel typhus. Ook zijn oudere broer Joop werd ziek. Tjerk las hem veel voor uit “Geheimschrift der aarde”, waardoor hij  veel heeft opgestoken van de archeologie.

Toen hij 16 jaar was, ontmoette hij zijn grote liefde Grada Jansen. Ze waren allebei op het veld aan het zoeken. Hij naar stenen en zij naar allerlei dingen. Ze kregen een eigen schip en lagen meestal in de Dikke Wiek in Smilde. Hij was toen grasmachineslijper van beroep. Achter op zijn brommertje haalde hij ze op en bracht ze later weer geslepen terug. Hij maakte ook prachtig houtsnijwerk, zoals dinosaurussen, mammoeten en Neanderthalers. Die stelde hij tentoon in zijn schip.

Er was tot dan nog maar één vuistbijl gevonden in het noorden en wel in Wijnjeterp door Hein van Vliet in 1939. Hij ligt in de oudheidkamer in Gorredijk. Tjerk bekeek de bijl aandachtig en wenste, dat hij ook zoiets zou vinden.

Hij ging aan het zoeken bij Hoogersmilde bij de t.v.toren in de buurt. De keuze van Smilde was ook niet helemaal toevallig. Daar is de keileemlaag nl. hoger en de bouwgrond dun. Meer kans om iets te vinden dus. In 1966 vond hij 130 artefacten uit de Neanderthalertijd en bewees daarmee, dat dit gebied al meer dan 40.000 jaar bewoond werd. Hij ging naar het Drents Museum en de stenen werden bekeken door dhr. van der Waals en doorgestuurd naar Waterbolk en van Giffen.

Hiervoor kreeg hij de Cultuurprijs van Drenthe in 1966 en hij verkocht zijn vondsten aan het Drents Museum. Er ontstond het idee van een museumschip, waar Tjerk met zijn gezin ook op kon wonen. Het schip kreeg de naam “Palaeo-Historia”.

Het werd door een architect verbouwd i.o.v. Het Drents Museum. O.a. met een doorzichtig dak voor de lichtinval. Na 2 stormen was het schip stuk en Tjerk verbouwde het schip weer terug hoe hij het graag  wilde. Het was nog wel steeds een museum.

Tot 1972 deed Tjerk nog allerlei vondsten en heeft toen zijn collectie uit onvrede verkocht aan het Drents Museum.

In  1967 deed hij ineens allerlei uitspreken in de media over de wetenschap. Hij schrijft “ik voel mij in de steek gelaten”. Hij voelde zich miskend door de wetenschappers, die hem niet de eer van een eredoctoraat gunden.

Hij had meer kennis als de academici, die jaloers op hem zouden zijn. Hij wilde niet meer met hen samenwerken. “Ik ben de enige deskundige, ik ben de Messias”. De onvrede zat vooral bij Tjerk Vermaning zelf. Als de uitspraken te heftig worden, ontstaat er ruzie met Waterbolk en van der Waals. Waterbolks stagiaire Dick van Stapert krijgt de opdracht om de collectie van Tjerk te onderzoeken. Die heeft verstand van stenen. Tot dusver waren er nog niet zoveel deskundigen. De wetenschap archeologie stond nog in de kinderschoenen. Deze Dick Stapert bekeek bijv. de “leemdijkbijl” en kwam tot de conclusie, dat er krassen opzaten, die er niet op hoorden op te zitten. Verweringssporen, die er wel op moesten zitten, zaten er niet op.

Men kwam tot de conclusie, dat Tjerk Vermaning deze bijlen zelf had gemaakt. Waterbolk kwam in 1975 met een definitief rapport “4 prehistorische vondsten zijn vals”.

De politie samen met Dick Stapert ging naar de woonboot om  huiszoeking te doen en arresteerde Tjerk Vermaning. Dit lekte uit en er kwam een horde landelijke media op af. Daardoor moest de persconferentie in het Provinciehuis in Assen worden gehouden i.p.v. op het politiebureau. Het yoeval wilde, dat de Gedeputeerde Staten net uitvergaderd waren en zich ook bij de persconferentie aansloten. Zo leek het of iedereen tegen Tjerk samenspande. Hijzelf zei hierover ”de geleerden pakken de amateur”.

In februari 1977 werd hij schuldig bevonden en kreeg  een jaar voorwaardelijk opgelegd van de rechtbank in Assen. In hoger beroep werd hij door het Gerechtshof in Leeuwarden vrijgesproken. Want zo zeiden de rechters ”wij zijn geen archeologen, dus weren we niet of de stenen echt zijn”. Tjerk is overleden in oktober 1987. Zijn as is uitgestrooid op de plek, waar hij zijn eerste vondst heeft gedaan. Tot op heden zijn er voor-en tegenstanders van Tjerk Vermaning.

Toch mogen we niet vergeten, dat 95 % van zijn vondsten in elk geval echt waren. Het is ook zijn verdienste, dat de archeologie zo in de belangstelling kwam.

Beste mensen,

Aanstaande zaterdag 26/10 beginnen we smorgen om 08.30 met de jaarlijkse onderhoudswerkzaamheden rondom de ijsbaan. (snoeien, maaien, etc) Daarnaast is vanuit dorpsbelangen/ijsvereniging een groep al tijdje bezig om het terrein aan de oost zijde (bewonerspark) in te richten zodat het een beter aanzien heeft. Vanuit NS en gemeente hebben geld beschikbaar gekregen om deze verbeteringen door te voeren. Hier hangt nog wel een verplichting aan vast dat we aantal bomen dat gestorven is in de eerste periode alsnog hergeplant wordt, wij willen hiervoor dan ook deze dag gebruiken om deze aanplant uit te voeren.

Ook willen we het terrein ook onderhouden op die dag (opschonen, maaien en verrder verbeteren van de water afvoer) Bij deze de uitnodiging aan een ieder die een handje kan helpen, want vele handen maken licht werk? En als er meer mensen meedoen zijn we ook eerder gereed en kan iedereen ook nog van zijn/ haar weekend genieten.Wil je mee doen stuur dan een appje naar 06-53470328 (voegen we je toe aan de appgroep) of stuur een email aan tynaarlodorpsbelangen@gmail.com
namens de IJsvereniging en Dorpsbelangen alvast bedankt voor uw opgave.

Aankomend najaar op 21 september staat er een nieuw festival in Vries gepland. Het Tweiduuster Brinkfestival Vries. Tweiduuster is moment wanneer de dag langzaam in de avond over gaat. Het is de aarzeling tussen het licht en het donker. Ongrijpbaar op welk moment dat nu precies is wordt het wel gezien als het mysterieuze uur wanneer de scheidslijn tussen heden en verleden zeer dun is. En precies op dat uur beginnen er zachtjes muzikanten te spelen onder de toren van de Bonifatiuskerk. Het vormt deze avond  samen met de toren van de kerk die al honderden jaren de levens van onze voorouders volgt het middelpunt van de schemerzone tussen het heden en verleden waar oude verhalen worden gefluisterd en nieuwe worden geschreven. We vieren het leven met oude en nieuwe muziek over het leven en het leven dat geweest is. Een concert voor en door iedereen van klassiek tot pop, van Nederlandstalig tot muziek in streektaal alles komt voorbij. Om het plaatje van het Tweiduuster compleet te maken zal de toren van de Bonifatiuskerk prachtig verlicht zijn samen met de omringende bomen op de Brink. Het festival start vanaf 19 00 uur en zal tot middernacht duren en is voor iedereen vrij toegankelijk . Meer informatie is te vinden op www.tweiduusterbrinkfestival.nl

Afgelopen dinsdag 6 november ’18 hebben Egbert Veldhuizen, Annemarie IJsendoorn en Geert Hovingh een lezing verzorgd voor de “Historische Vereniging Tinaarlo”.

Egbert van Veldhuizen:

De grootvader van Egbert, Adriaan van Veldhuizen kocht de Adderhorst en zette daar in 1927 een klein houten huisje op. De moeder van Egbert heeft het huisje in 1968 gemoderniseerd. En door gelukkige omstandigheden ( het huisje werd Egbert en Annemarie gegund door de broers en zussen van Egbert) kwamen Egbert en Annemarie er in 2005 permanent te wonen na het emeritaat van Egbert. Ook nu moest het huisje gerenoveerd worden om er comfortabel te kunnen wonen.

In augustus werd er begonnen en op de 3^e dag kwam één van de bouwvakkers naar Egbert toe en vroeg of dat zijn moeder was op de foto. “Zal wel”, maar toen hij beter keek, zag hij , dat de vrouw op de foto een jodenster droeg. Dus het kon zijn moeder niet zijn. Ze vonden meer foto ‘s, documenten en brieven, die waren verborgen in het zoldertje van het stilletje(w.c.). Nu begon de zoektocht naar de familie, die bij deze foto’s etc. hoorde. Met behulp van de website van Yad  Vashem kwamen ze uit bij Stella van Dam. Zij is de vrouw van de foto met haar 2 zoontjes Lex en Franklin.

Zij was blij verrast en wilde graag naar de Adderhorst komen met haar zoon Lex Kater om alles te bekijken. Het werd een feest van herkenning. De hele familie heeft de oorlog overleefd, behalve Stella’s broer George. Bij het lezen van zijn afscheidsbrief, geschreven in kamp Westerbork, krijgt ze het te kwaad. Hij eindigt de brief met : “Houdt moed, wij zullen terugkeren”. Het wordt een emotionele , maar mooie middag. Lex zegt, dat ze hier wat mee moeten doen.

Annemarie IJsendoorn:

Estella van Dam had een onbezorgde jeugd in Groningen.  Soms werd ze weleens gepest: “Bente dan judden of geen judden”?  Haar ouders zaten in de confectie. Stella trouwt met Henri Kater in 1938 en in de oorlog krijgen ze 3 kinderen: Lex, Franklin en Enny. 

Ze overleven de oorlog, maar maken gevaarlijke situaties mee. Ze vluchten naar Rotterdam en verstoppen Lex in een bomkrater.( Een bom valt vast niet 2 keer op dezelfde plek).

In 1943 wordt het te gevaarlijk en het gezin duikt onder. Maar…op verschillende adressen. Dit is voor Lex, die toen 4 jaar oud was, een traumatische ervaring geweest. Na de oorlog zijn Stella en Henri zo van elkaar vervreemd, dat ze gaan scheiden. Triest. Dan heb je de oorlog overleefd en…

Stella is in 2012 overleden. Voor haar broer George is er voor zijn ouderlijk huis een struikelsteen geplaatst. Lex woont in Amsterdam, Franklin is begrafenisondernemer en Enny is verpleegkundige in Israel en heet nu Vered. (Israëlische naam).

Geert Hovingh:

Lex Kater vindt dat er iets met deze vondst moet gebeuren. 

Er komt een boek “Over het hoofd gezien ”en dit wordt geschreven door Annemarie en Geert. Na veel werksessies op de Adderhorst en interviews met familieleden is het boek klaar. In mei 2009 wordt het eerste exemplaar aangeboden aan Stella van Dam en wordt de tentoonstelling over deze vondst geopend in de Synagoge van Zuidlaren. 

Geert vertelt verder over de joodse bedrijven voor de oorlog, waaronder van Dam Heerenkledingfabriek. In de oorlog werd alles afgenomen door de Duitsers  en zo trof men na de oorlog lege fabrieken aan.  

Hoe zijn de foto’s en papieren nu in de Adderhorst terechtgekomen? Men weet het niet. De meest logische verklaring is, dat iemand van de fam.Hahn (die in het verzet zaten) de papieren verstopt heeft. Immers, Adriaan van Veldhuizen en Albert Hahn waren bevriend. En Hahn had de sleutel van de achterdeur.

In de pianofabriek van Hahn waren spullen van Joden verborgen en in het woonhuis zaten zelfs onderduikers. Er kwamen huiszoekingen en misschien hebben ze de spullen wel elders verborgen. Zo ook op de Adderhorst.

Egbert van Veldhuizen:

Wat heeft het ons gebracht?

Lex Kater is door alle gesprekken over de oorlog een ander mens geworden.

Vrienden op de tentoonstelling zeiden: ”Wat is er met Lex aan de hand”? Hij is een veel aardiger persoon geworden, die gevoelens toelaat. Lex heeft ook zelf een boekje over de vondst geschreven voor zijn (klein) kinderen : “Het geheim van de Adderhorst”. 

Het schrijven van het boek heeft een warme vriendschap tot stand gebracht tussen Egbert, Annemarie en Geert. En ook met de joodse familie is er een band ontstaan. De originele foto van de voorkant van het boek (1^e foto die werd gevonden) staat op de schoorsteenmantel. Stella en Lex hebben deze cadeau gegeven aan Egbert en Annemarie. 

Ook tijdens de tentoonstelling zijn er leuke contacten ontstaan.

De jodenvervolging in W.O.II komt zo wel dichtbij. Tot in je eigen huis, aldus Egbert. 

Het was een zeer boeiende, warme, ontroerende lezing, waar je soms een speld kon horen vallen. 

Lezing over evacués.

Tynaarlo. Op uitnodiging van de Historische Vereniging Tinaarlo zal Janny van Zanten, oud inwoonster van Tynaarlo, op 25 januari een lezing gaan verzorgen over evacués.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog, aan het einde van 1944, hebben Amerikaanse troepen Zuid Limburg bevrijd, maar het midden en noorden van deze provincie is nog in het handen van de Duitsers die er een waar schrikbewind uitoefenen. Veel mannen worden opgepakt en naar het Ruhrgebied getransporteerd om daar in de oorlogsindustrie te werken. De overige inwoners worden van huis en haard verdreven en na soms dagen wachten op onverwarmde stations met treinen, samengesteld uit goederen- en veewagons, via Duits grondgebied, naar het noorden van Nederland geëvacueerd. In de tweede helft van januari 1945 komt een deel van deze evacues aan op het station Vries-Zuidlaren en worden door de plaatselijke bevolking opgevangen. Ook een aantal van deze evacues worden in het dorp Tynaarlo bij gezinnen ondergebracht. Nog steeds worden er met sommige evacues, zoals uit Roermond, nog warme contacten onderhouden.

Over deze evacuatie hebben Goff Miedema en Janny van Zanten een boek geschreven dat in april 2015 gepubliceerd is onder de titel “Onze trein ging naar het noorden”. Janny komt daar tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst over vertellen. Het treffen vindt plaats in Café Centraal aan de Dorpsstraat 8 en begint om 20.00 uur. Naast leden zijn belangstellenden tegen betaling van een kleine vergoeding ook van harte welkom.  

De provincie gaat de grond onteigenen die nodig is voor de aanleg van een rotonde in Tynaarlo, tot teleurstelling van gedeputeerde Henk Brink (VVD) zelf.

Deze week meldde de gemeente Tynaarlo dat de provincie de onteigening in gang zet. ,,Niemand wil graag onteigenen, maar helaas is het soms nodig’’, stelt Brink. ,,Dit vertraagt de zaak en we willen zo snel mogelijk die rotonde kunnen aanleggen. Ik wil daarom als bestuurder zelf binnenkort contact opnemen met de eigenaar van de grond om te zien wat we nog kunnen regelen.’’

Lees verder in het Dagblad van het Noorden.

Op  vrijdag 7 april 2017 is om 14:00 uur is de nieuwbouw van de kleedkamers en dorpshuis/kantine van start gegaan. Na heel veel voorbereidend werk is het dan eindelijk zover en kan de sloophamer zijn werk doen. Om de sloop te bekrachtigen hebben wethouder Henk Berends en SVT voorzitter Arie Dallinga samen de sloophamer gehanteerd om het eerste begin te maken.

Wethouder Berends hield na tijd nog een korte speech en wenst de sportvereniging veel succes toe met de nieuwbouw. Zie onderstaand filmpje.

 

Na een periode van voorbereiding start zaterdag 25 maart het projectenfonds  “De  Stichting Vrienden van het dorp Tynaarlo”

Breed in ons dorp gedragen initiatieven die in het dorp leven kunnen door de Stichting financieel ondersteunt worden. Mocht jij een wens hebben? Meld dit dan bij het bestuur van de Stichting. Zie de website